Παρέμβαση σε ειδική εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δήμος Πύργου
Την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου συμμετείχα σε έναν από τους μεγαλύτερους θεσμούς συνάντησης αγροτών που διοργανώνεται τα τελευταία 100 χρόνια στην τοποθεσία «Βάραγκας» του Δήμου Πύργου, μετά από πρόσκληση του Δημάρχου Πύργου κ. Τάκη Αντωνακόπουλου.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την ομιλία μου:
Αγαπητές φίλες και φίλοι
Είμαι πολύ χαρούμενη που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας, εδώ στην ιστορική Ηλεία. Σε μια πολύ δύσκολη περίοδο από κάθε άποψη. Που όλοι μας είμαστε αντιμέτωποι με πολλαπλά μέτωπα: οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά. Με έναν επερχόμενο χειμώνα που αναμένεται να αποδειχτεί ένα δύσκολο στοίχημα.
Η ακρίβεια φίλες και φίλοι είναι κάτι εκρηκτικό. Η ακρίβεια μονοπωλεί το ενδιαφέρον των πολιτών. Η ακρίβεια βρίσκεται παντού.
Στα ράφια των super markets, στην αντλία των καυσίμων, στους λογαριασμούς του ρεύματος, στα λιπάσματα και τις πρώτες ύλες, σε κάθε κομμάτι της κοινωνικής και παραγωγικής αλυσίδας.
Ο πληθωρισμός τον Αύγουστο έτρεξε με 11,4% 2,3 περίπου μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ενσωματώνοντας ουσιαστικά τις τεράστιες ανατιμήσεις στην ενέργεια, τα καύσιμα και τα είδη που αγοράζουμε στα super markets.
Αυτό το υπέρμετρο κύμα ακρίβειας έχει επηρεάσει δυσβάσταχτα τον αγροτικό τομέα.
Όλα τα μέτρα που ανακοινώθηκαν για τους αγρότες είναι κυρίως επικοινωνιακά χωρίς να ενισχύουν ουσιαστικά τον Έλληνα αγρότη και από την άλλη δαπανώνται χρήματα του ελληνικού λαού με αναποτελεσματικό τρόπο.
Οι αγρότες σήμερα αντιμετωπίζουν ένα πολύ υψηλό κόστος παραγωγής που το διαμορφώνουν οι υψηλές τιμές ενέργειας και οι τιμές των διαφόρων εισροών (φυτοφάρμακα, λιπάσματα), οι τιμές των πρώτων υλών (πολλαπλασιαστικό υλικό, υλικά συσκευασίας) , μεταφορικά κλπ. Αντιμετωπίζουν έλλειψη εργατικών χεριών.
Και απέναντι έχουμε αναποτελεσματικά μέτρα:
- Η αναμενόμενη επιστροφή του ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης στους αγρότες για το έτος 2022, με κόστος κάτι λιγότερο από 70 εκατ. ευρώ. Ούτε στο 5% δεν καλύπτει την πραγματική δαπάνη για καύσιμα στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, το ύψος της σχετικής δαπάνης αλλά και ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση αποφάσισε να κλείσει το θέμα της επιστροφής του Ειδικού Φόρου στο αγροτικό πετρέλαιο. Τα τελικά ποσά αντιστοιχούν στο 50% των μέγιστων ποσοτήτων πετρελαίου κινητήρων που προσδιορίζονται από τους δείκτες ανά καλλιέργεια. Ο ΕΦΚ για το πετρέλαιο ανέρχεται στα 0,41 ευρώ. Ενδεικτικά για τη βιομηχανική τομάτα είναι 5,945 €/στρ και για τη σταφίδα 2,95 €/στρ.
Όσο για τη μόνιμη μείωση ΦΠΑ στα λιπάσματα από το 13% στο 6% [με κόστος 20 εκατ. ευρώ κατ’ έτος] καθώς και τη μόνιμη μείωση ΦΠΑ ζωοτροφών από το 13% στο 6%, από 1η Οκτωβρίου 2021 [με κόστος 15 εκατ. ευρώ κατ’ έτος], το εν λόγω μέτρο μείωσης του ΦΠΑ δεν έχει καμία ουσιαστική επίδραση στην μείωση της τιμής των ζωοτροφών και την ελάφρυνση του κόστους παραγωγής γιατί οι περισσότεροι αγρότες έχουν επιστροφή ΦΠΑ με τη γνωστή διαδικασία του συμψηφισμού.
- Τα μέτρα παρέμβασης στις ζωοτροφές ύψους μόλις 30 εκ ευρώ, αγγίζουν μόλις ποσοστό 0,3% των αυξήσεων αφού ο ετήσιος τζίρος των ζωοτροφών υπερβαίνει τα 2 δις ευρώ, και οι αυξήσεις στις ζωοτροφές υπερβαίνουν το 50 % από πέρσι. Επιπρόσθετα, η ενίσχυση θα υπολογισθεί όχι λαμβάνοντας υπόψη τις αγορές ζωοτροφών αλλά το τζίρο, γεγονός που περιορίζει τις ενισχύσεις / κτηνοτρόφο.
- Η κάλυψη του 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος αγροτικής χρήσης για την περίοδο από Αύγουστο έως Δεκέμβριο 2021 [με κόστος 50 εκατ. ευρώ για το 2022] μετά βίας κάλυψε το 40% [σύμφωνα με λογαριασμούς που εξέδωσε εντωμεταξύ η ΔΕΗ].
Στην ουσία ο αγροτικός τομέας παλεύει μόνος του γιατί τα μέτρα που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν τις υπέρογκες αυξήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο τομέας:
Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων δε γίνεται με «ασπιρίνες», όπως αυτές που ανακοίνωσε ο κ. Μητσοτάκης από το βήμα της 86ης ΔΕΘ: Μίλησε πάλι για καταβολή επιδότησης 60 εκ. € στους αγρότες για την αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών στα λιπάσματα και 89 εκ. € σε 50.000 κτηνοτρόφους για να αντιμετωπίσουν αυξημένες τιμές στις ζωοτροφές. Κι εδώ κάπου τελειώνει ο πρωτογενής τομέας για τον κ. Μητσοτάκη, απογοητεύοντας τον αγροτικό κόσμο.
Αγαπητοί φίλοι,
Ο πρωτογενής τομέας έχει ανάγκη από οριζόντια μέτρα και μέτρα διαρθρωτικής φύσης που θα αγγίξουν το «πορτοφόλι» του αγρότη, που θα τον στηρίξουν πραγματικά για να πάει παρακάτω.
Τα μέτρα του ΣΥΡΙΖΑ για τον πρωτογενή τομέα περιλαμβάνονται στις 4 από τις 6 Προτεραιότητες που ανακοίνωσε κατά την ομιλία του το Σάββατο 17 Σεπτέμβρη ο Αλέξης Τσίπρας:
Πρώτη Εθνική προτεραιότητα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης
- Μη καταβολή ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο
- Μειώνουμε τον ΦΠΑ στα τρόφιμα στο χαμηλότερο συντελεστή, στο 6%.
Δεύτερη εθνική προτεραιότητα για την ενίσχυση του εισοδήματος
- Επαναφέρουμε τη 13η σύνταξη του 2019: πλήρης για συντάξεις έως 500 ευρώ και ποσοστιαία για τα ανώτερα κλιμάκια. Τονίζεται εδώ ότι οι αυξήσεις στις συντάξεις από 1/1/23 είναι νόμος της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
- Αυξάνουμε το αφορολόγητο στις 10.000 ευρώ για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
- Θεσπίζουμε αφορολόγητο στις 10.000 ευρώ και για τους μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
- Καταργούμε το Τέλος Επιτηδεύματος.
- Αντικαθιστούμε τον πτωχευτικό κώδικα, με έναν νέο που προβλέπει ολιστικό πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους με προστασία της πρώτης κατοικίας, της αγροτικής γης και της επαγγελματικής στέγης.
Τέταρτη εθνική προτεραιότητα για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση
- Ανακατευθύνουμε μέρος των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης στη χρηματοδότηση νοικοκυριών, αγροτών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ενεργειακών κοινοτήτων ώστε να παράγουν την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν με μικρά έργα ΑΠΕ, με το λεγόμενο μοντέλο prosumer. Είναι το μοντέλο του καταναλωτή-παραγωγού.
- Θεσπίζουμε ένα ενισχυμένο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, όπως τ’ ονομάζουμε, «το Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις».
- Ενισχύουμε τη Ρευστότητα για Πολύ Μικρές και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις με ανακατεύθυνση μέρους των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης προς την Αναπτυξιακή Τράπεζα.
- Μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας ενισχύουμε τις μικροπιστώσεις χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις για αυτoαπασχολούμενους, αγρότες και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
- Αναβαθμίζουμε και ενισχύουμε τα εξαιρετικά επιτυχημένα χρηματοδοτικά προγράμματα Equifund και «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» που δημιούργησε η Κυβέρνησή μας για την προώθηση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας και τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Η οικονομία της Ηλείας βασίζεται στη γεωργία αφού η μεγάλη εύφορη αρδευόμενη πεδιάδα της, προσφέρεται για ένα μεγάλο αριθμό καλλιεργειών [δημητριακά, όσπρια, κηπευτικά, εσπεριδοειδή, ελιές]. Στον νομό μεγάλη έκταση καταλαμβάνουν οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες [τομάτες, φράουλες κλπ].
Ιδιαίτερα σημαντική για την περιοχή είναι η καλλιέργεια της κορινθιακής σταφίδας. Κυρίως γιατί χαρακτηρίζει μια μεγάλη χρονική μεταξύ του 19ου και 20ου αιώνα και γιατί είναι το προϊόν που έδωσε στην περιοχή σημαντική οικονομική άνθηση. Μάλιστα κατά το χρονικό διάστημα 1830- 1860 ο όγκος της σταφιδοπαραγωγής δεκαπλασιάστηκε ακολουθώντας την αντίστοιχη αύξηση των εξαγωγών, κάνοντας την σταφίδα το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της (τότε) Ελλάδας κυρίως προς τις Ευρωπαϊκές χώρες.
Μια καλλιέργεια που το 2018 εγγράφηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Μια καλλιέργεια με καθαρά εξαγωγικό χαρακτήρα.
Μια καλλιέργεια που όμως σήμερα η έκτασή της μειώνεται συνεχώς. Από τα 144.000 στρέμματα που ήταν κάποτε, σήμερα με δυσκολία αγγίζει τα 100.000 στρέμματα με εμφανή την τάση εγκατάλειψης της καλλιέργειας.
Γιατί;
- Γιατί ένα προϊόν το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως υπερτροφή,
- ένα προϊόν που στο παρελθόν στηρίχτηκαν επάνω του ολόκληρες περιοχές,
- που έδωσε οικονομική ευημερία,
- μια καλλιέργεια που σε ένα μεγάλο της μέρος παράγεται με βιολογικό τρόπο, που εκμεταλλεύεται εδάφη λιγότερο πεδινά,
ΣΗΜΕΡΑ δεν μπορεί να βρει το βηματισμό της και να βρει τη θέση που της αξίζει στις προτιμήσεις των καταναλωτών;
Η παραγωγή έχει περιορισθεί κάτω από τους 20.000 τόνους από τους 70.000 τόνους που ήταν προ 35ετίας.
Ήδη παρατηρείται ενίσχυση της τούρκικης σουλτανίνας εις βάρος της κορινθιακής σταφίδας.
Χάνονται τις αγορές. Ακυρώνονται συμβόλαια.
Τη στιγμή μάλιστα που οι ελληνικές εξαγωγές τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν αυξητική τάση. Το 2021 οι εξαγωγές μας αντιστοιχούσαν στο 41% του ΑΕΠ. Και αυτό είναι το καλό στοιχείο.
Γιατί από την άλλη το μεγάλο πρόβλημα του ελληνικού παραγωγικού μοντέλου όπως διαμορφώνεται σήμερα είναι το εμπορικό έλλειμμα, το οποίο διευρύνεται συνεχώς. Παρά λοιπόν την ανθεκτικότητα και την αυξητική τάση των εξαγωγών, οι αυξήσεις στις τιμές βασικών εισαγόμενων αγαθών αλλά και η αύξηση εισαγωγών πρώτων υλών, προκαλούν ανησυχητική επιδείνωση στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2022 ανήλθε σε περίπου 17,6 δις € έναντι 10,25 δις € κατά το ίδιο διάστημα του 2021, παρουσιάζοντας αύξηση 71,6%. Αντίστοιχα η συνολική αξία των εξαγωγών κατά το χρονικό παρουσίασε αύξηση περίπου 39,7%. Οι αριθμοί αυτοί στην ουσία δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία έχει υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές που δεν αντισταθμίζονται από τις εξαγωγές αυξάνοντας σταθερά το εξωτερικό χρέος της χώρας. Δείχνουν ότι δεν παράγουμε και εστιάζοντας στην περίπτωση της σταφίδας όταν παράγουμε το εγκαταλείπουμε.
Και έρχομαι πάλι στη σταφίδα που για τους λόγους που ανέφερα είναι μια καλλιέργεια που επιβάλλεται να στηριχτεί και να αναπτυχθεί έτι περαιτέρω, που επιβάλλεται να βρει πάλι τον εξαγωγικό της βηματισμό.
Πως θα μπορούσε να γίνει αυτό;
Τα εργαλεία υπάρχουν και είναι διαθέσιμα:
Ξεκινώντας από τις ενισχύσεις deminimis οι οποίες δόθηκαν τον Ιούνιο του 2022 για τα προβλήματα που προκλήθηκαν από την πανδημία είναι αποσπασματικές και καθυστερημένες. [4,7 εκ. € σε 5.909 παραγωγούς που βρίσκονται στο καθεστώς των συνδεδεμένων ενισχύσεων και καλλιεργούν 85.823 στρέμματα κορινθιακής σταφίδας. Το ποσό που αναλογεί ανά στρέμμα είναι 54,7 ευρώ].Ωστόσο είναι μια μικρή βοήθεια.
Προς την ίδια κατεύθυνση είναι η συνέχιση των συνδεδεμένων ενισχύσεων για τη σταφίδα και στη νέα ΚΑΠ 2023-27.
Επίσης απαιτούνται διαρθρωτικές παρεμβάσεις όπως:
Η οργάνωση των παραγωγών. Οργανωμένοι παραγωγοί μπορούν να διαπραγματευτούν με καλύτερους όρους με το επόμενο στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας [εμπόρους, μεταποιητές, εξαγωγείς]. Οι συνεταιριστικές οργανώσεις, οι ομάδες παραγωγών, άτυπες οργανώσεις παραγωγών πρέπει να λειτουργήσουν, γιατί η συγκέντρωση της παραγωγής μπορεί να αποτελέσει διαπραγματευτικό όπλο.
Η αναδιάρθρωση της καλλιέργειας σε ένα σημαντικό κομμάτι ώστε να υπάρξει ανανέωση των γερασμένων αμπελιών. Είναι κάτι που μπορεί να γίνει και σχετικά άμεσα μόλις τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης καλλιεργειών του ΥΠΑΑΤ από το Ταμείο Ανάκαμψης. [ύψους 166 εκ € επιδότηση αφορά σε όλη τη χώρα για δενδρώδη και επιτραπέζια αμπέλια]. Η σχετική μελέτη την οποία έχει αναλάβει το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας πρόκειται να ολοκληρωθεί το επόμενο διάστημα [12 Οκτωβρίου?]. Ωστόσο διαρροές μιλούν για αναδιάρθρωση δενδρωδών καλλιεργειών και επιτραπέζιων αμπελιών [όχι οινοποιήσιμα για τα οποία υπάρχει ξεχωριστό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης μέσα από την ΚΟΑ οίνου και αμπέλου] μέσα από συνεργατικά σχήματα (συνεταιρισμοί, ομάδες παραγωγών κλπ). Περιμένουμε επίσης, να μάθουμε τον ακριβή καθορισμό για τα είδη και τις ποικιλίες προς αναφύτευση. Επίσης το χρόνο έναρξης υποβολής των αιτήσεων καθώς και τις επιλέξιμες δαπάνες.
Η συνέχιση της καλλιέργειας είναι επιβεβλημένη.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Είμαι εδώ να σας ακούσω, να ακούσω τα προβλήματά σας και τις ανησυχίες σας και μαζί να προσπαθήσουμε να σχεδιάσουμε την επόμενη ημέρα που είναι η στήριξη και η περαιτέρω ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα, ο οποίος αποδεδειγμένα αποτελεί ένα σημαντικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας.
Ευχαριστώ
*******
